Bağımlılık

Bağımlılık; bir maddenin ruhsal, fiziksel ya da sosyal sorunlara yol açmasına rağmen, alımına devam edilmesi, bırakma isteğine karşılık bırakılamaması ve maddeyi alma isteğinin durdurulamamasıdır. Bağımlılık kronik bir beyin hastalığıdır.

Bağımlılığa en sık yol açan maddeler alkol ve sigaradır. Daha az yaygın olanlar arasında esrar, afyon ve türevleri, kokain, uyku ilaçları, benzodiazepinler, amfetamin gibi uyarıcılar sayılabilir.

Alkol Bağımlılığı

Alkol çok eski çağlardan beri keyif verici, yatıştırıcı, uyuşturucu ve ilaç olarak kullanılagelmiştir. Tarih boyunca toplumların ve kişilerin alkole karşı tutumları çok değişik olmuştur. Bir yandan dinsel törenlerde kullanılırken, bir yandan dinler tarafından yasaklanmıştır. Alkolü yücelten sanatçılar olduğu gibi, alkol yüzünden yaşamı çökenler olmuştur. Fakat her çağda ve birçok toplumda alkolün ılımlı miktarda kullanımı az çok kabul görmüş; aşırı, uzun süreli kullanımı ise onaylanmamış, kötü bir davranış olarak görülmüştür, İslamiyet alkolü yasaklamış ise de, bu toplumlarda da alkol kullanımının başarı ile önlendiği söylenemez.

Alkolizm, sağlık sorunları, trafik kazaları, İntihar (özkıyım), suça yönelme, aile parçalanması, ekonomik sorunlar, iş yaşamının bozulması gibi pek çok boyutu olan önemli bir biyopsikososyal sorundur.

Alkol bağımlılığı bir hastalıktır; bireyin beden ve ruh sağlığını, aile, toplum ve iş uyumunu bozar. Ancak, her içki içen hasta değildir. Toplumsal buluşmalarda, toplantılarda, eğlencelerde içki içme, ya da “akşamcılık” olara da nitelenen her akşam belli bir miktarda içme alışkanlığı kişinin iş uyumuna, çevreye, beden sağlığına verdiği zararlar ve bağımlılığın tam ölçütleri bakımından “kişiye özgü” olarak değerlendirilmelidir. Kendisi ve ailesi tarafından hiçbir zaman alkolik olarak değerlendirilmemiş, ancak uzun yıllardır düzenli alkol almış olan bir kişi, örneğin ortopedik bir sorunla hastaneye yatıp bir iki gün alkol alamayınca çok ağır bir kesilme sendromuna girebilmektedir. 

Bağımlılık durumunda kişide genellikle şu özelliklerin çoğu vardır:

-İçkiye karşı aşırı bir istek ya da tutku

-İçmeyi durduramamak ve kontrollü içmenin mümkün olmaması

-Kesilme( withdrawal) belirtilerinin ortaya çıkmasını önlemek ya da bu belirtileri yatıştırmak için içmek

-İçki bırakılınca ya da azaltılınca fizyolojik kesilme belirtilerinin ortaya çıkması

-İçkiyi artırma eğilimi ve başkalarını ağır derecede zehirleyebilecek miktarlara kadar içebilmek; tolerans oluşumu

-Sosyal, aile, iş yaşamının gereklerini yerine getiremeyecek biçimde içmeyi sürdürmek

-Başka ilgi ve zevklere yer vermemek

-Sağlığa zararı görüldüğü (örneğin sirozlu hasta); işinden, eşinden olacağını bildiği halde içmeyi sürdürmek

-Bir süre bıraktıktan sonra yeniden başlayınca bağımlılık belirtilerinin hızla gelişmesi.