Cinsellik ve Depresyon

Cinsel Sağlık Haber

Cinsellik ve depresyon arasındaki ilişki karmaşık ve çok yönlüdür. Cinsel sorunlar depresyonun hem belirtisi hem de nedeni olması muhtemeldir. Ayrıca depresyon tedavisinde kullanılan bazı ilaçların yan etkileri cinsellik ve depresyon ilişkisini daha çetrefilli hale getirir. Bu ilaçlar bazen istek, uyarılma ve orgazmda azalma şeklinde cinsel sorunlar yapar.Beyni son derece hassas bir cinsel organ olarak düşünün. Cinsel arzu beyinde başlar ve aşağıya doğru ilerler. Bunun nedeni nörotransmiterler olarak bilinen özel beyin kimyasallarıdır. Bu kimyasallar beyin hücreleri arasındaki iletişimi artırır ve cinsel organlara daha fazla kan akışını tetikler. Sorun, depresyon ve diğer duygudurum bozukluklarında, bu kimyasalları kullanarak iletişim kuran beyin devrelerinin olması gerektiği gibi çalışmamasıdır.

Sağlıklı Cinsellik

Sağlıklı cinsel işlevsellik, mutlu bir yaşamın ayrılmaz bir parçasıdır. Depresyonda hastalarında cinsel sorunlar sıklıkla görülür. Depresyonun semptom ve belirtileri  cinsel işlevi bozar. Örneğin, anhedoni, kolay yorulma ve öz güven azalması, normal cinsel işlevleri etkiler.

Cinsellik ve Depresyon için Değerlendirme

Bir çok toplumda olduğu gibi ülkemizde de seks hakkında konuşmak tabudur. Hastalar cinsel sorunlarını ifade etmekten çekinir. Ek olarak doktorların cinsel sorunları ele alma konusunda bir çok kısıtlılığı vardır. Sonuçta çoğu zaman hem hasta hem de hekim cinsel sorunları tartışma konusunda isteksizdir. Üstelik toplumda cinsellik ve cinsel sağlık konusunda nadiren yeterli eğitim bulunur.  Cinsel bilgileri arkadaşlarından ve medyadan edinmek yaygındır. Sonuçta cinsel anatomi ve fizyoloji, mastürbasyon, cinsel ilişki, cinsel yolla bulaşan hastalıklar gibi konularda doğru ve yeterli bilgi alınmaz. İlaveten cinsellikle ilgili birçok mit ve yanlış anlama yaygındır.

Hastalar çoğu zaman cinsel sorunlarını kendiliğinden doktora söylemez. Bu yüzden doktorların cinsel sorunları sorgulaması gerekir. Depresyon hastalarında değerlendirmen cinsel öyküyü içermelidir.

  • Antidepresan ilaçlara bağlı cinsel sorunlar:
    • Seks başlatamama veya seksten zevk alamama
    • Erektil disfonksiyon veya gecikmiş boşalma
    • Azalan cinsel istek
    • Orgazma ulaşamama
  • Bu yan etkiler tedaviyi sonlandırmanın ana nedenleri arasındadır
  • Bu da depresyonun yinelemesi ve alevlenmesi için risk faktörüdür.
  • Klinisyen en uygun antidepresan ilaca başlamaya karar vermeden önce depresif hastadaki cinsel işlevleri ayrıntılı olarak ele almalıdır.
  • Yaş, ilişki durumu ve depresyon dışındaki tıbbi hastalıklar değerlendirmenin parçasıdır.
  • Başarılı şekilde depresyonu tedavi eden ilaçlar vardır. Bu ilaçların  cinsel yan etki dışında önemli bir yan etkisi yoksa ilaca devam etmek uygundur. Cinsel sorunlar için ise geleneksel cinsel tedavi teknikleri yararlı olur.
  • Özellikle yalnızca orgazmın geciktiği durumlarda cinsel uyarılmanın artırılması gerekir. Bu amaçla çiftler daha yüksek uyarılma için gerekli teknikleri öğrenmelidir. Cinsel terapist ve danışmanlar bu yönde çiftlere yardımcı olur. Sertleşme bozukluğu olan erkekler ise gerekirse ek olarak PDH-5 inhibisyonu yapan ilaçlar kullanılır. 
Cinsellik ve Depresyon