Dikkat Eksikliği/Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) gerek akademik gerekse sosyal ortamlarda giderek daha fazla tartışılan popüler bir sağlık sorunu haline gelmiştir. Bu bozukluk tanısı konmadığı ve uygun tedavisinin yapılmadığı zaman toplumu doğrudan ya da dolaylı olarak zarar verebilme özelliğine sahip önemli bir halk sağlığı sorunudur.
Dikkat eksikliği/hiperaktivite bozukluğu görüldüğü yaşa göre farklı sosyal ve psikolojik sorunlara yol açabilir. Erişkin DEHB olan kişilerde en sık karşılaşılan sorunlar iş, okul, ev, genel sağlık, ruh sağlığı ve sosyal ilişkiler gibi birkaç alanda kümelenir.
Erişkin Dikkat Eksikliği/Hiperaktivite Bozukluğu Belirtileri:
Yetişkinlerde DEHB, dikkat ve odaklanma zorluğu, dürtüyle hareket etme eğilimi veya çok fazla enerjik olma hissi şeklinde görünebilir. Erişkinlerde yaklaşık %4 ila %5’inde dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu vardır.
DEHB’si olan her yetişkin çocukluğunda bu hastalığa sahiptir. Ancak bazılarına çocuklukta teşhis konmuş bazılarına konmamış olabilir.
Erişkin DEHB Belirtileri:
- Konsantrasyon zorluğu
- Talimatları takip edememek
- Bilgiyi hatırlayamama
- Görevleri organize etmede zorluk
- Erteleme
- Can sıkıntısı
- Endişe, yetersizlik hissi
- Depresyon
- Öfkeyi kontrol edememek
- Dürtüsellik
- Kendine güvensizlik
- Benlik saygısında azalma
- Ruh hali değişiklikleri
- İlişki sorunları
- Madde kullanımı veya bağımlılığı
- Huzursuzluk
- Çok fazla konuşmak
Yetişkinlerde dikkat eksikliği/hiperaktivite bozukluğu, hayatın bir çok alanında uzun vadeli sorunlar yapabilir. Bu sorunlar şunları içerebilir :
Birincisi, okuldaki sorunlar :
- Kötü not alma veya sınıf tekrarı
- Okulda disiplin sorunu yaşamak
İkincisi, işyerindeki sorunlar:
- Sık iş değişiklikleri
- Kötü iş performansı
- İşinde mutsuzluk
Üçüncüsü, günlük hayattaki sorunlar:
- Aşırı hız cezası, trafik kazası veya ehliyetini kaybetme
- Sigara içmek veya alkol veya uyuşturucu kullanmak
- Maddi problemler
Dördüncüsü, ilişki sorunları
- İstikrarsız ilişkiler
- Ayrılık veya boşanma öyküsü
- Çoklu evlilikler
Okulu bitirememe veya okuldan atılma, sık iş değiştirme, yüksek riskli yeni işler kurma, işten atılma veya iflas etme, kapasitesinin altında işlerde çalışma, iş veriminin yeterli olmaması, başladığı projeyi tamamlayamama, sık iş kazasına maruz kalma olabilir.
Yemek, temizlik gibi gündelik işleri düzenlemede, faturaları zamanında ödemede, ekonomik harcamaları ayarlamada, çocuklarının bakımını yetiştirmede zorluk vardır. Ayrıca, DEHB’li erişkinler genel toplumdan daha yüksek anksiyete, depresyon, antisosyal kişilik bozukluğu, alkol-madde kullanımı, sigara içme oranlarına sahiptir.
Üstelik, sosyal ilişkileri sürdürmede zorluk, evlilik uyumsuzluğu, sosyal yalıtım, heyecan verici etkinliklerde bulunma (tehlikeli sporlar, Internet kullanımı) eğilimi sıktır. Tedavi edilmemiş DEHB’li erişkinlerin diğer özellikleri arasında tehlikeli araba kullanma, sık trafik kazası yapma, yasal sorunlarla sık karşılaşma da vardır.
Turkish 