Helikopter Ebeveynlik (Helicopter Parenting)

“Helikopter ebeveynlik” terimi, sürekli çocuğun her hareketini kontrol eden, etrafında pervane olan bir ebeveyn türünü ifade eder. Çocuğunuzun bütün hareketleri ve seçimleri konusunda tetikte olduğunuzu, her aktiviteye ve etkileşime yakından dikkat ettiğinizi düşünüyorsanız, helikopter ebeveynlik yapıyor olabilirsiniz. Her ne kadar çocuklarınıza göz kulak olmak iyi bir şey gibi görünse de araştırmalar, aşırıya kaçılması halinde bunun gelişimi engelleyebileceğini göstermiştir. Böyle anne babalar:

• çocuğun başından ayrılmaz
• çocuğun her şeyine yetişmeye çalışır
• çocuğun hayatına ve kişiliğine müdahale eder
• yorulmak bilmez
• aşırı kaygılıdır

Bir ebeveyn olarak çocuklarınızı güvende ve zarardan uzak tutmak için elinizden gelen her şeyi yapmak istersiniz. Ancak baskıcı, kontrolcü bir ebeveynlik tarzı çocuğunuz için ileride sorun yaratır. Ebeveynlerin makul sınırlar içinde çocuklarının hata yapmasına izin vermesi gereklidir.

Bu nedenle, çocuklarınızın ne yaptığına ve izlediğine dikkat etmek önemli olsa da,  çok ileri gittiğine dair bazı genel uyarı işaretleri vardır.

Zararlı helikopter ebeveynlik uyarı işaretleri:

• Çocuğunuz size bir şeyler anlatmak veya sizi arkadaşlarıyla tanıştırmak konusunda isteksizse
• Çocuğunuz yaşına uygun belirli engellerle kendi başına yüzleşemiyorsa
• Çocuğunuz kendisine zor gelen görevlerin yapılmasını beklemeye başlarsa
• Çocuğunuz zorlu durumlarla baş edemezse
• Çocuğunuz sosyal ilişki kuramaz ve yeni insanlara karşı rahatsızlık duyarsa

Helikopter ebeveynlik ve çocuk gelişimi

İlk başta öyle görünmese de, çocuklarınıza karşı aşırı korumacı davranmak onların gelişimi ve büyümesi üzerinde olumsuz etki yaratır. Örneğin duygusal ve davranışsal düzenleme becerisi yeterince gelişemez. Ayrıca okul başarılarının düşmesi olasıdır.

Hatalardan ders almak

Çocukların hata yapmalarına izin vermek önemlidir. Böylece çocuklar, deneme yanılma yoluyla problem çözme becerilerini geliştirirler. Başka bir deyişle, eğer bir ebeveyn sürekli olarak çocuklarının yerine bir şeyler tamir eder veya eksikleri giderirse bu uygun olmaz.  Çünkü çocukların başarısız olma ya da deneyerek öğrenme şansı olmayacaktır. Halbuki hata yapmak büyümenin doğal bir parçasıdır. Kaldı ki ilk başta korkutucu olsa da çocukların hatalardan öğreneceği çok şey vardır.

Kendini savunma becerileri

Tıpkı problem çözme becerileri gibi, çocukların zor durumlarda kendilerini nasıl savunacaklarını öğrenmeleri de önemlidir. Pek çok ebeveyn doğal olarak çocuklarının sorunlarını çözme ihtiyacı hisseder. Ancak, bir çocuğun kendi başına sorun çözmeyi öğrenmesi için alan açmak zorunludur. Örneğin, çocuğunuz okulda zorbalığa maruz kalıyorsa buna müdahale etmeniz doğal bir arzudur. Fakat  çocuklara bazı şeylerle kendi başlarına başa çıkmayı öğreten fırsatlar sağlamak da önemlidir. Çocuğunuzun refahını sağlamak için sadece gerçekten gerektiğinde müdahale etmek önemlidir.

Helikopter ebeveynlik için kurtulma adımları:

Ebeveynlik tarzınızda bu özelliklerden bazılarını belirlediyseniz yavaş yavaş bırakmaya yönelik atabileceğiniz adımlar vardır. Zor bir geçiş olabilir. Ancak çocuğunuzun bağımsızlığını geliştirmek, gelişiminin değerli bir parçasıdır.

• Çocukların aktivitelerini yakından izlemek  erken çocuklukta daha önemlidir. Çocuk büyüdükçe izleme ve kontrol davranışını azaltmalısınız
• Küçük yaşlarda pek denetleme yapmayıp sonra çocuklar ergenlik çağına gelince sıkı kontrol etmek ters teper.
• Çocuklarınıza önemli beceriler öğretirken onlarla sosyalleşin. Böylece çocuklarınızın sosyal medya ve kendi başına bir şeyler yapma konusunda beklentilerinin neler olduğunu öğrenmeniz olasıdır.
• Televizyon, bilgisayarlar ve sosyal medyada çocuğunuzun dijital alışkanlıklarını anlamak için en iyi yöntem birlikte izlemenizdir. Sonrasında  onlara uygun olmadığını öğretmeniz önemlidir. Bu, çocuğunuza neyi yanlış yaptığını sonradan söylemekten daha faydalıdır.

İletişim

• • Açık iletişim önemlidir. Çocuklarınızın kiminle takıldığını öğrenmek için çaba gösterin. Ancak bunu baskıcı olmadan ve çocuğun mahremiyetini ihlal etmeden yapın.
  • Bu noktada arkadaşlarının kim olduğunu öğrenmek isteyerek başlamanız uygun olur.
    • Bu yıl sınıfında kiminle takılmak istiyorsun?
    • Öğle yemeğini kiminle yersin?
    • Bu sene okulda daha ilginç bulduğun çocuklar var mı?
• Bütün çocuklar aynı öğrenme stiline sahip değildir veya aynı disiplin biçimlerine yanıt vermezler.
  • Farklı çocukların, hatta aynı ailedeki kardeşlerin bile bazen farklı ebeveynlik tarzlarına ihtiyaç duyması muhtemeldir.
  • Bir çocuk daha dışa dönükse, daha dürtüselse veya başını belaya sokma olasılığı daha yüksekse, o zaman ona daha fazla sınır koyan bir ebeveyn olmanız gerekir.
  • Bazen de çocuğunuz daha temkinli ve size daha bağımlıdır. O zaman sizin tam tersi olmanız uygundur. Sonuç olarak onu daha fazla risk almaya teşvik etmeniz gerekir.
• Denediğiniz yeni ebeveynlik tarzından endişeleniyorsanız, ihtiyacınız varsa yardım isteyin.
• Tavsiye almak için diğer ebeveynlere ulaşmak makul bir seçenektir.
• Çocuğun akranlarının ebeveynleriyle belirli yaşlarda neye izin verdikleri hakkında konuşmak yararlıdır.

Sonuçta, konu çocuklarına gelince her ebeveynin farklı disiplin ve ebeveynlik tarzlarına sahip olduğunu göreceksiniz. Herkes çocuklarını korumak ve onları gerçek dünyaya hazırlamak ister. Açık iletişim ve özenli bir izleme  çocuğun gelişimine zarar vermez. Böylece ebeveyn-çocuk ilişkisi sağlıklı bir dengede ilerler. Çocuğunuzun güvenilir olduğunu ona hissettirmek çok değerlidir.