Obsesif Kompulsif Bozukluk

Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB), kişinin zihninde sürekli tekrar eden, istenmeyen düşünceler (obsesyonlar) ve bu düşünceleri hafifletmek için yapılan tekrarlayıcı davranışlar (kompulsiyonlar) ile karakterize bir psikiyatrik bozukluktur. Bu düşünceler ve davranışlar, kişinin günlük hayatını önemli ölçüde etkiler.

Esas itibarıyla, obsesyonlar kişinin zihninden atamadığı, rahatsız edici düşüncelerdir. Bu düşünceler genellikle mantıksız ve gerçekçi değildir. Örnek olarak;

• Kirlenme korkusu: Mikrop kapma, hastalanma korkusu
• Şüphe: Kapıların kilitli olup olmadığı, ocağın kapalı olup olmadığı gibi konularda sürekli şüphe duymak
• Simetri ve düzen takıntısı: Eşyaların belirli bir düzende olması, sayılarının eşit olması gibi
• Zarar verme korkusu: Kendine veya başkalarına zarar verme düşünceleri
• Dini veya ahlaki konularda aşırı kaygı: Günah işlemek, cehenneme gitmek gibi korkular

Kompulsiyonlar Nelerdir?

Kısaca, obsesyonların neden olduğu rahatsızlığı azaltmak için yapılan tekrarlayıcı davranışlar veya zihinsel eylemlerdir. Örneğin;

• Yıkama: Elleri defalarca yıkama, duş alma
• Kontrol etme: Kapıların kilitli olup olmadığını tekrar tekrar kontrol etme
• Sayma: Belirli sayılara ulaşmak için nesneleri sayma
• Sıralama: Eşyaları belirli bir düzende sıralama

Nedenleri

OKB'nin kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, genetik yatkınlık, beyin yapısı ve işlevi, çevresel faktörler ve stres gibi birçok faktörün rol oynadığı düşünülmektedir.

Belirtileri

• Günlük yaşamı önemli ölçüde etkileyen tekrarlayan düşünceler ve davranışlar
• Bu düşünceleri ve davranışları kontrol edememe
• Önemsiz görünen konulara aşırı önem verme
• Sosyal ilişkilerde zorlanma
• İş veya okul hayatında verimlilik düşüklüğü
• Anksiyete, depresyon gibi diğer psikolojik sorunlar

OKB, etkili tedavi yöntemleriyle yönetilebilen bir rahatsızlıktır. Tedavi seçenekleri arasında;

• Psikoterapi: Bilişsel davranışçı terapi (BDT), en etkili tedavi yöntemlerinden biridir.
• İlaç tedavisi: Antidepresan ilaçlar, özellikle obsesyon ve kompulsiyonları azaltmada etkili olabilir.
• Destekleyici terapi: Aile terapisi, grup terapisi gibi destekleyici terapiler de tedavi sürecinde faydalı olabilir.