Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB)

 Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB), kişinin istem dışı tekrar eden düşünceler (obsesyonlar) ve bu düşüncelerin yarattığı kaygıyı azaltmak için yapılan davranışlar ya da zihinsel eylemlerle (kompulsiyonlar) karakterize bir anksiyete bozukluğudur. Birçoğumuzda zaman zaman aşırı temizlik-titizlik, yersiz evham, yoğun endişe, vesvese ve bazı takıntılar olması mümkündür. Çoğu zaman gündelik yaşam içinde bu düşünceler ve takıntılar önemli bir sıkıntıya yol açmazlar. Ancak gündelik yaşamı olumsuz yönde etkileyen, kişiyi ve çevresini sıkıntıya sokan ve giderek hayatı çekilmez kılan şiddette takıntılı düşünceler varsa “obsesif kompulsif bozukluk” söz konusudur.

Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB)Belirtiler

1. Obsesyonlar
   • Kısaca tanımlarsak istenmeyen, rahatsız edici ve tekrarlayıcı düşünceler, dürtüler veya imgeler.
   • Örnekler:
     • Mikrop ya da kir bulaşma korkusu.
     • Eşyaların düzenli ve simetrik olması gerektiği hissi.
     • Kontrol kaybı yaşayıp birine zarar verme korkusu.
     • Dini ya da ahlaki konularda yoğun suçluluk hissi.
2. Kompulsiyonlar
   • Obsesyonların yarattığı kaygıyı azaltmak için tekrar eden davranışlar ya da zihinsel eylemler.
   • Örnekler:
     • Sürekli el yıkama, temizlik yapma.
     • Kapıları veya cihazları defalarca kontrol etme.
     • Belirli bir sayıda eylemleri tekrar etme.
     • Dua etme, sayma, belirli cümleleri zihinden geçirme.
   • Özetle:
   • Saldırganlık obsesyonları ve ilişkili kompulsiyonlar
   • Cinsel/dini obsesyonlar ve ilişkili kompulsiyonlar
   • Kirlenme obsesyonları ve temizlik kompulsiyonları
   • Simetri-düzen obsesyonları ve sayma, tekrarlama, sıralama kompulsiyonları
   • Yineleyici kuşkular (kapıyı kapatıp kapatmadığı gibi) ve denetleme-kontrol etme kompulsiyonları

Nedenleri

OKB’nin kesin nedeni bilinmemekle birlikte, şu faktörler etkili olabilir:

• Genetik yatkınlık: Ailede OKB öyküsü olan bireylerde daha yaygındır.
• Beyin kimyası: Serotonin gibi nörotransmitterlerin dengesizliği.
• Beyin yapısında farklılıklar: Bazı beyin bölgelerindeki anormallikler.
• Çevresel faktörler: Travmatik olaylar, stresli yaşam durumları.
  • OKB en sık görülen psikiyatrik bozukluklardan biridir. Genellikle ergenlik ve genç erişkinlik döneminde başlar. Bozukluk 40 yaşından sonra nadiren başlar. Eğer ileri yaşta bu bozukluk saptanırsa öncelikle organik nedenlerin dışlanması gerekir.

Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) Tedavi Yöntemleri

1. Psikoterapi:
   • En etkili yöntemlerden biri Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) ve özellikle Maruz Bırakma ve Tepki Önleme Terapisidir.
   • Kişi, obsesyonlarına maruz bırakılır ancak kompulsiyonlarını yapmaması için desteklenir.
2. İlaç Tedavisi:
   • Selektif Serotonin Geri Alım İnhibitörleri (SSRIs): Obsesyon ve kompulsiyonların şiddetini azaltır.
   • Gerekirse antipsikotik ilaçlar eklenmesi düşünülmelidir.
3. Diğer Yöntemler:
   • Transkraniyal Manyetik Stimülasyon (TMS) veya derin beyin stimülasyonu gibi ileri tedavi yöntemleri, dirençli OKB vakaları için bir seçenektir.

Yaşam Tarzı Önerileri

Rutin oluşturmak ve bu rutine sadık kalmak.

Düzenli egzersiz, stres yönetimi teknikleri (meditasyon, yoga).

Destek gruplarına katılım, aile desteği.