Bilişsel davranışçı terapi (BDT), depresyon, anksiyete bozuklukları, alkol ve uyuşturucu kullanım sorunları, evlilik sorunları, yeme bozuklukları ve daha pek çok ruhsal ve davranışsal bozuklukta etkili olduğu kanıtlanmış bir psikoterapi şeklidir. Çok sayıda araştırma BDT’nin işlevsellik ve yaşam kalitesinde önemli bir iyileşmeye yol açtığını göstermektedir.
Bilişsel Davranışçı Terapi Temel ilkeleri:
- Psikolojik problemler kısmen hatalı veya faydasız düşünme biçimlerinden kaynaklanmaktadır.
- Psikolojik problemler kısmen öğrenilmiş yararsız davranış kalıplarına dayanır.
- Psikolojik sorunlar yaşayan kişiler bu sorunlarla daha iyi baş etme yollarını öğrenmeleri mümkündür. Böylece belirtileri hafifler ve yaşam kaliteleri artar.
BDT tedavisi genellikle düşünme kalıplarını değiştirme çabasını içerir. Bu amaçla kullanılan stratejiler:
- Kişinin düşüncelerindeki sorun yaratan çarpıklıkların farkına varmayı ve sonra bunları gerçekliğin ışığında yeniden değerlendirmeyi öğrenmek.
- Başkalarının davranış ve motivasyonlarını daha iyi anlamak.
- Zor durumlarla başa çıkmak için problem çözme becerilerini kullanmak.
Kişinin kendi yeteneklerine karşı daha büyük bir güven duygusu geliştirmek.
BDT tedavisi genellikle davranış kalıplarını değiştirme çabalarını da içerir. Bu stratejiler:
- Korkularından kaçmak yerine onlarla yüzleşmek.
- Başkalarıyla olası sorunlu etkileşimlere hazırlanmak için “rol oynamayı” bilmek.
- Kişinin zihnini sakinleştirmeyi ve vücudunu rahatlatmayı öğrenmek.
İlaveten, BDT, bireylerin kendi kendilerinin terapisti olmayı öğrenmelerine yardımcı olmaya önem verir. Seans içi egzersizler ve seans dışı “ev ödevi” egzersizleri aracılığıyla hasta/danışanların baş etme becerilerini geliştirmelerine yardımcı olunarak kendi düşünce, problemli duygu ve davranışlarını değiştirmeyi öğrenmeleri sağlanır.
BDT terapistleri, kişinin zorluklarına neyin yol açtığından ziyade, kişinin mevcut yaşamında neler olup bittiğini vurgular. Kişinin geçmişi hakkında belirli miktarda bilgiye ihtiyaç vardır, ancak odak noktası öncelikle yaşamla başa çıkmanın daha etkili yollarını geliştirmek için zamanda ilerlemektir.
BDT duygusal zorlukların üstesinden gelmek için yararlı bir araçtır.
- Psikiyatrik bozuklukların belirtileriyle baş etmek
- Psikiyatrik bozuklukların nüksetmesini önlemek
- İlaçlar iyi bir seçenek olmadığında iyileşmeyi sağlamak
- Stresli yaşam durumlarıyla başa çıkma tekniklerini öğrenmek
- Duyguları yönetmenin yollarını belirlemek
- İlişkilerdeki çatışmaları çözmek ve daha iyi iletişim kurmak
- Keder veya kayıpla başa çıkmak
- İstismar veya şiddete bağlı duygusal travmanın üstesinden gelmek
- Tıbbi bir hastalıkla başa çıkmak
- Kronik fiziksel semptomları yönetmek
BDT ile düzelebilecek psikiyatrik bozukluklar şunlardır:
- Depresyon
- Anksiyete bozuklukları
- Fobiler
- TSSB
- Uyku bozuklukları
- Yeme bozuklukları
- Obsesif kompulsif bozukluk (OKB)
- Madde kullanım bozuklukları
- Bipolar bozukluklar
- Şizofreni
- Cinsel bozukluklar
Turkish 