Çözüm Odaklı Terapi (Solution-Focused Therapy), kişilerin ve ailelerin sorunlarına odaklanmak yerine, çözümlere ve hedeflere odaklanır. 1970’lerin sonlarında Insoo Kim Berg, Steve de Shazer ve meslektaşları tarafından geliştirildi. Bu yaklaşım özellikle Asya’da popülerdir. Aslında terapinin temelinde, bireylerin yaşamlarında zaten var olan çözüm yeteneklerine ve güçlü yönlerine odaklanarak sorunlarını nasıl çözebileceklerini keşfetmeleri yatar.
- Hedefleri belirlemeye ve bu hedeflere nasıl ulaşılacağını bulmaya odaklanan kısa süreli bir terapidir.
- Kişinin geçmişteki problemlerine, travmalara veya sorunlara odaklanmaz.
- Geçmişle değil gelecekle ilgilidir.
- Dolayısıyla sizi yapamadıklarınız yerine yapabildiklerinize odaklanmaya teşvik eder.
- Böylece gelecekte nasıl daha iyi bir şekilde yaşayabileceğinize ve istediğiniz değişiklikleri nasıl gerçekleştirebileceğinize odaklanır.
- Terapist, bireyin veya ailenin hedeflerini ve isteklerini anlamak için sorular sorar. Sonrasında çözüm önerileri sunar. Ayrıca kişilerin kendi çözüm yollarını bulmalarına yardımcı olur.
- Bu terapi türü, bireylerin kendi güçlü yönlerini fark etmelerine ve bu güçlü yönleri kullanarak yaşamlarında pozitif değişiklikler yapmalarına odaklanır.
- Ayrıca, terapist ve birey arasındaki işbirliğine önem verir ve bireyin kendi çözümlerini bulmasına rehberlik eder.
Çözüm Odaklı Terapi Kullanılan Durumlar:
- ilişki sorunları
- özgüven sorunları
- aile sorunları
- aile içi istismar
- çocuk istismarı
- bağımlılık
- anksiyete
- Ulaşmanız gereken belirli bir hedefiniz veya üstesinden gelmeniz gereken belli bir sorununuz olduğunda özellikle faydalıdır
Kimlere Uygulanır
- Tek başına veya diğer terapilerle birlikte kullanılabilir.
- Belirli bir popülasyona yönelik değildir.
- Her yaştan hastaya ve çocuklara uygulanır
- Ayrıca çiftlerde, ailelerde ve gruplarda uygundur.
Terapi İlkeleri
1-Hedef Belirleme: Terapistin sorduğu ilk sorulardan biri “mucize soru”dur: “Bu gece uyurken bir mucize gerçekleşseydi, yarın hayatında ne gibi değişiklikler fark ederdin?”
-
- Bu, hedefinize ulaşmak için bir plan oluşturma konusunda zihninizi açar.
- Terapistinizle birlikte, hedeflerinize ulaşmak için yaşamınızda değişiklik yapmanın küçük, pragmatik yollarını çizmeye başlayacaksınız.
- Böylece “mucize soru” sorunlarınızın ortadan kalktığı bir hayatı hayal etmenizi ve keşfetmenizin önünü açar.
- Bu, neyi başarmak istediğinize dair fikriniz olmasını sağlar.
2-Diğer bir teknik ise terapistin sizi yaşamınızın sorunlu olmayan alanları hakkında konuşmaya teşvik ettiği “sorunsuz yaklaşım“dır.
-
- Bu, hayatınızda çabalamak istediğiniz şeylere daha fazla, azaltmak istediğiniz şeylere ise daha az odaklanmanıza yardımcı olur.
3-Ayrıca her şeyin farklı olduğu ve aynı sorunlarla karşılaşmadığınız zamanları soran “istisna soruları” da vardır.
-
- Bunlar arasında “bana en mutlu hissettiğiniz zamanı anlatın” veya “kızgın hissetmediğiniz zamanı” içerebilir.
- Danışanın daha önce zorluklarla karşılaştıklarında neler olduğunu anlatmalarını önemli ipuçları verir.
- “Onları kendi güçlerinin ve dayanıklılıklarının farkına varmaya ve o zaman en yararlı buldukları stratejileri mevcut durumlarına uygulamaya teşvik.
3-Terapist olumlu, saygılı ve umutlu bir bakış açısına sahip olmalıdır.
4-Tedavi genellikle dört ila sekiz seanstan sonra tamamlanır.
Çözüm Odaklı Terapi Nasıl çalışır
- Bir problemin çözümünü “istisnalarda” veya kişinin problemden kurtulduğu veya problemi yönetmek için adımlar atmasındadır.
- Tüm bireylerin çözüm bulmak için en azından bir şekilde motive olduğu teorisinden yola çıkar.
- Bireyin davranış ve yaşam tarzı değişikliklerini başlatmak için şu anda ne yapmakta olduğuyla başlar.
- Terapist, hastanın daha önce zor zamanları atlatmasını sağlayan ve gelecekte işe yaraması muhtemel olan erdemleri ve güçlü yönleri tanımasına yardımcı olmak için özel sorgulama teknikleri, 0-10 arası ölçekler kullanır.
- Bireyler yapamadıklarından ziyade yapabileceklerine odaklanmayı öğrenirler.
Örneğin, çözüm odaklı bir yaklaşımda:
- davranış sorunları sergileyen bir çocuğun ebeveynleri,
- çocuğun ne zaman sorunlu davranışta bulunduğu konusunda sorgulamak ve
- ebeveynlerden istisnaları tespit etmelerini istemek ve
- yani çocuğun iyi davranış gösterdiği durumları saptamak
- sonrasında ebeveynleri bu konuda harekete geçmeye davet etmek
- Ebeveynler istisnalara neyin sebep olabileceğini keşfettiklerinde,
- terapistler onları neyin işe yaradığını sürdürmeye ve geliştirmeye odaklar.
Alternatif olarak, ebeveynlere terapistlerin büyük saygı duyduğu bir çözüm öğretilmişse ancak bu onlar veya çocukları için işe yaramıyorsa, ebeveynler planı göz ardı etmeye davet edilir.
Çözüm Odaklı Kısa Terapi, bir çözümün ne kadar iyi görünürse görünsün, işe yaramıyorsa çözüm olmadığını öne sürer.
Çözüm Odaklı Kısa Terapi Nelere Bakılmalı?
- “Sorunlarınızı keşfetmenize, netleştirmenize ve kendi çözümlerinizi gerçekleştirmenize yardımcı olur. Şu anda karşı karşıya olduğunuz sorunlara takılıp kalmak yerine, hayatta ilerlemeniz için sizi destekliyor ve motive ediyor.”
- “Asıl odak noktası açık, kısa ve gerçekçi hedefler belirlemektir. Çözüm odaklı bir terapist, mevcut kaygılarınızı ayrıntılı olarak tartışmak yerine, bu kaygılar çözüldüğünde hayatınızın nasıl olacağını keşfedecektir.
- “İstediklerinize ve güçlü yönlerinize odaklanıyoruz ve yalnızca endişelerinizi anlamak için gerekli olduğu ölçüde geçmişi araştırıyoruz.”
- Bir tür hümanist terapidir; yani danışanın kendisi ve durumu konusunda uzman olduğunu düşünür.
- “Bu, her bireyin kendi durumunu neyin iyileştireceğine dair bilgiye sahip olduğu inancına dayanıyor” diyor ve ekliyor:
- “Terapistin rolü, bu çözümleri keşfetmenize ve uygulamaya koymanıza yardımcı olmaktır.”
Turkish 