Kadında Orgazm Bozukluğu

Kadında orgazm bozukluğu sık görülen bir sorundur. Cinsel uyarılmanın en tepe noktasıdır. Şiddetli bir haz duyumuyla birlikte fizyolojik değişiklikler olur. Diğer adı “klimaks” yani doruğa ulaşmadır. Günlük konuşma dilinde “gelme” kelimesi ise orgazmın hem kadın ve hem erkek için sözel karşılığıdır. Bazı kadınlar “zirve” veya “tatmin” gibi daha örtük anlamlı kelimeler kullanmayı yeğler.

Erkekte orgazmı tespit etmek genellikle ejakülasyon gibi nesnel gözlenebilen bir durum eşlik ettiği için zor değildir. Masters ve Johnson kadında orgazm sırasında vajina kaslarında kasılmalar gibi psikofizyolojik ve ölçülebilir değişiklikler tanımlamışlarsa da kadında bu süreç daha öznel kabul edilir.

Pek çok kadın mastürbasyonla orgazm olabilirken penis-vajina birleşmesi esnasında orgazm olamaz. Bu örüntü bir patolojiyi göstermez. Kadın cinselliğinin normal bir varyasyonunudur.

Yaşam boyu durumsal olarak orgazm bozukluğu olan kadınlar mastürbasyon ile orgazm vardır. Bu kadınların bazıları eşle birlikteyken “penil penetrasyon” dışındaki aktivitelerle orgazm olurlar. Penisin klitorise sürtünmesi, cinsel bölgenin elle veya oral uyarımı gibi etkinliklerle orgazm sağlanır.

Edinsel ve genelleşmiş tipte, kadında hem eşle hem de yalnız başına iken orgazm olma becerisi kaybolur ya da ancak olağan dışı uzun süren bir sürecin ardından orgazma ulaşır.

 DSM-5 Kadında Orgazm Bozukluğu Tanı Ölçütleri

A. Her cinsel etkinlikte ya da neredeyse her cinsel etkinlikte (yaklaşık % 75- 100’ünde) (belirli durumlarda ya da yaygın ise her durumda) aşağıdaki belirtilerden birinin varlığı:

1. Orgazmda belirgin gecikme, belirgin orgazm seyrekliği ya da yokluğu.

2.Orgazm duyumlarının çok düşük yoğunlukta olması.

1. A tanı ölçütündeki belirtiler, en az, yaklaşık altı aydır sürmektedir.
2. A tanı ölçütündeki belirtiler, kişide, klinik açıdan belirgin bir sıkıntıya neden olur.
3. Bu cinsel işlev bozukluğu, cinsel kökenli olmayan bir ruhsal bozuklukla daha iyi açıklanamaz ya da ağır bir ilişki bozukluğundan (örn. eşin kaba güç kullanması) ya da gerginlik yaratıcı önemli başka etkenlerden kay­naklanmamaktadır ve bir maddeye/ilaca ya da başka bir sağlık durumuna bağlanamaz.

Kadında Orgazm BozukluğuAlt-tipleri:

Olup olmadığını belirtiniz:

• Yaşam boyu: Bu bozukluk, kişi cinsel açıdan etkin olduğundan beri vardır.
• Edinsel: Bu bozukluk, oldukça olağan bir cinsel işlevsellik evresinden sonra başlamıştır.
• Olup olmadığını belirtiniz:
• Yaygın: Belirli tür uyarımlar, durumlar ya da eşlerle sınırlı değildir.
• Durumsal: Yalnızca belirli tür uyarımlar, durumlar ya da eşlerle ortaya çıkar.

Varsa belirtiniz:

• Hiçbir koşulda, hiçbir zaman bir orgazm yaşamamıştır.

O sıradaki ağırlığını belirtiniz.

• Ağır olmayan: A tanı ölçütündeki belirtiler az sıkıntı doğurur.
• Orta derecede: A tanı ölçütündeki belirtiler orta düzeyde bir sıkıntı doğurur.
• Ağır: A tanı ölçütündeki belirtiler çok sıkıntı doğurur

Ayırıcı Tanı

Kadınların bir çoğu aktif cinsel yaşamlarının başlangıcında orgazm güçlüğü yaşar. Ancak tekrarlayan cinsel deneyimler sonrasında orgazm olma becerisi edinirler. Ayrıca güçlü dinsel ve kültürel yasaklar da kadında haz duyumunu engelleyerek orgazm zorluğu yapar.

Edinsel ve geç-başlangıçlı orgazm bozukluğu olan kadınlar, önceden rahatlıkla orgazm yaşadıklarını ve sonrasında bu kapasiteyi kaybettiklerini belirtirler. Bu gruptaki kadınlara tanı koyarken eşle ilişkide geçimsizlik ya da diğer ailesel sorunlar, kadının işiyle ilgili stress faktörleri önemlidir. Sinsi başlangıçlı bir bedensel hastalık, tedavi amaçlı ilaç kullanımı ve alkol-madde kullanım bozukluğu da dikkate alınır. İlaç kullanımıyla ilişkili orgazm bozukluğu genellikle bir ilacın başlanması ya da dozunun arttırılmasıyla ortaya çıkar.

Sıklığı

Laumann ve arkadaşlarının yaptığı çalışmada “Son 12 ay içerisinde birkaç ay veya daha uzun süreli hiç orgazma ulaşamadığınız bir dönem oldu mu?” sorusuna kadınların %24’ü “evet” demiştir. Orgazm işlev bozukluğu kadınlar tarafından cinsel isteksizlikten sonra ikinci en yaygın bildirilen cinsel işlev bozukluğudur.

Kadınlarda orgazm sorunlarının sıklığını gözden geçiren bir derleme, cinsel tedavi kliniklerine başvuran kadınların %18-76’sında orgazm zorluğu saptar.

Nedenleri

Orgazm işlevi bozukluğu ile ilgili etiyolojik yorumlar çok geneldir ve herhangi bir alt tiple ilişkili değildir. Fizyolojik, sosyolojik, psikolojik, kişilerarası ve kültürel faktörlerin kadınlarda orgazmı etkileyebildiğini gösteren çalışmalar vardır. Daha eğitimli, sosyal konumları daha iyi, katı dini öğretiler içinde olmayan kadınlar daha az orgazm sorunu yaşar. Orgazm olabilme bir kadının ilişkisindeki mutluluğuyla bağlantılıdır. Mutlu birlikteliği olan kadınların orgazmı daha kolay ve güçlü yaşadıklarını gösteren çalışmalar mevcuttur.

• • Antidepresanların (trisiklikler, MAO inhibitörleri, ve SSRI),
  • antipsikotiklerin (bazı fenotiazinler) ve
  • anksiyolitik ajanların (bazı benzodiazepinler) kadınlarda orgazm bozukluğu yaptığı bildirilmiştir.

Diyabet ve multiple skleroz (MS) gibi bazı tıbbi hastalıklar ve genital organların innervasyonunu  bozan tedaviler (örneğin pelvik radyasyon) orgazm bozukluğu ile ilişkilidir. Tanıya ayrıntılı bir sorgulama ile varılır. Sağlıklı bir kadında fizik muayene ve laboratuvar bulgularında herhangi bir anormallik beklenmez. Son yıllarda orgazm bozukluğunda genetik yatkınlığın önemli olduğuna dair çalışmalar da yayınlanmıştır. Orgazm işlevinin anksiyete bozukluklarında ve depresif bozukluklarda bozulabileceğine dair kanıtlar vardır.

Kadında Orgazm Bozukluğu Tedavi

• “Yönlendirilmiş Mastürbasyon” tercih edilen bir tedavi yöntemidir.
• Kadının cinsel anatomi-fizyoloji konusunda eğitilmesi ilk adımdır.
• Daha sonra kadına, kendi bedenini ve cinsel tepkilerini tanıyarak bedensel farkındalığını arttırma ödevleri verilir.
• Burada kadının eşiyle aktif bir cinsel deneyim sırasında orgazm olmayı beklemektense kendi kendine ilk orgazmı yaşaması amaçlanır.
• Vibratörler, fantezi ve Kegel alıştırmaları ek olarak önerilen yöntem ve araçlardır.

Eşiyle penetrasyon dışındaki cinsel etkinliklerle orgazm olabilen ancak penetrasyonla orgazm olamamayı sorun yapan kadınlara bu kaygıyı “normalize ederek”, bilgilendirerek ve hastaya güven vererek yaklaşmak yeterli olabilir.

Tedavi amaçlı ilaç kullanımı, madde kullanım bozukluğu, genel bedensel hastalıklar ve tedavileriyle ilişkili orgazm bozukluğundaki yaklaşımlar, erkeklerde geç boşalma tedavisine benzer şekildedir. Özetle varsayılan etiyolojiye bağlıdır ve ilaç kesilmesini, madde kullanım bozukluğu varsa tedaviye yönlendirmeyi, bireysel psikoterapiyi ya da birleşik evlilik psikoterapisini içerir.

Bazı kanıtlar, PDE-5 inhibitörlerinin cinsel yönden deneyimsiz olan kadınlara orgazma yardımcı olabileceğine işaret etmektedir.