Terapi gündelik dilde psikoterapi ile eşanlamlı kullanılan bir terimdir. Bir ruh sağlığı uzmanıyla konuşarak sağlıksız duygu, düşünce ve davranışları tanımlamanıza ve değiştirmenize yardımcı olmayı amaçlayan çeşitli tedavi teknikleridir. Psikoterapi, stres ve ilişki sorunlarından psikiyatrik bozukluklara kadar birçok farklı soruna yardımcı olur.
Psikoterapi, psikolog veya psikiyatrist gibi eğitimli, lisanslı bir ruh sağlığı uzmanı tarafından yapılır. Daha verimli, işlevsel ve tatminkar olmak için size ve/veya ailenize destek, eğitim ve rehberlik sağlar. Psikoterapinin, ilaç tedavisi veya diğer terapilerle birlikte veya tek başına bir tedavi olarak yapılması mümkündür.
Danışmanlık, terapi ve psikoterapi arasındaki farklar nelerdir?
Çoğu yerde “psikoterapi”, “danışmanlık” ve “terapi” kelimelerini birbiri yerine kullanılırız. Sıklıkla günlük dilde “terapiyi” “psikoterapinin” kısaltılmış versiyonu olarak kullanırız. Bu doğru bir ikamedir. Ancak yene de psikoterapinin özellikle zihinsel, duygusal ve davranışsal sorunlarla ilgilendiğini belirtmek gerekir. Ayrıca fizyoterapi, hidroterapi, radyasyon terapisi gibi çeşitli tedavi ve iyileştirme uygulamaları için de “terapi” kavramı kullanılması yaygındır.
Danışmanlık, genellikle evlilik veya aile sorunları gibi belirli bir durumu veya bir semptomu hedef alan kısa bir tedavidir. Psikoterapi ise genellikle birinin sorunları hakkında daha fazla bilgi edinmeye veya psikiyatrik sorunlarını çözmeye çalışan daha uzun vadeli bir tedavidir. Terimleri birbirinin yerine kullanmakta önemli bir sakınca yoktur.
Psikoterapi türleri nelerdir?
Ruh sağlığı uzmanları çeşitli psikoterapi türleri kullanır ve bazı terapistler belirli türlerde uzmanlaşır. Terapi türünün seçimi sizin özel durumunuza ve/veya koşullarınıza bağlıdır. Terapistlerin, ihtiyaçlarınızı en iyi şekilde karşılamak için farklı psikoterapi yaklaşımlarındaki unsurları birleştirerek kullanması mümkündür.
Yaygın terapi türlerinden bazıları şunlardır:
Bilişsel davranışçı terapi (BDT) : Depresyon, anksiyete bozuklukları, alkol ve uyuşturucu kullanım sorunları, evlilik sorunları, yeme bozuklukları ve daha pek çok ruhsal ve davranışsal bozuklukta etkili olduğu kanıtlanmış bir psikoterapi şeklidir. Çok sayıda araştırma BDT’nin işlevsellik ve yaşam kalitesinde önemli bir iyileşmeye yol açtığını göstermektedir. Bu yapılandırılmış, hedefe yönelik bir psikoterapi türüdür.
Diyalektik davranış terapisi (DDT) : Duyguları çok yoğun yaşayan kişilere yönelik bir tür bilişsel davranışçı terapidir. Özellikle borderline kişilik bozukluğu olan kişilere yardımcı olmak üzere tasarlanmıştır. Bu terapinin temel amacı, kim olduğunuzun onaylanması (kabul edilmesi), karşılaştığınız zorluklar ve değişimin faydaları arasında bir denge kurmaktır. Terapistiniz duygu düzenlemeyi geliştirmek için yeni beceriler öğrenmenize yardımcı olacaktır. Hem bireysel hem de grup terapisini içerir.
Kişilerarası terapi: Bu kısa süreli bir terapi şeklidir. Çözülmemiş keder, sosyal veya iş rollerindeki değişiklikler, başkalarıyla olan çatışmalar gibi sorun yaratan temel kişilerarası sorunları anlamanıza yardımcı olur. Duyguları ifade etmenin ve iletişimi geliştirmenin sağlıklı yollarını öğrenmenize yardımcı olur.
Psikodinamik terapi : Psikoanalitik psikoterapi de denir. Psikanaliz teorisine dayalı bir terapi yöntemidir. Bu terapide odak noktası, kişinin bilinçdışındaki düşünceleri, duyguları, dürtüleri ve deneyimleri keşfetmektir. Sigmund Freud tarafından geliştirilmiştir. Freud kuramında, insan davranışının bilinçdışındaki süreçler tarafından yönlendirildiğini öne sürer.
Ruh sağlığı uzmanlarının bazen psikoterapiyle birlikte kullandığı ek tedaviler şunları içerir:
Hayvan destekli terapi : Huzursuzluğu azaltmak, iletişimi artırmak ve travmayla başa çıkmaya yardımcı olmak için köpekler, atlar veya diğer hayvanlarla çalışmayı içerir.
Yaratıcı sanat terapisi : Bu , psikoterapiye yardımcı olmak ve iletişime artırmak için sanat, dans, müzik ve şiirin kullanılmasını içerir .
Oyun terapisi : Bu terapi özellikle çocukların oyun yoluyla duygularını ve tepkilerini tanımlamalarına ve bunlar hakkında konuşmalarına yardımcı olur.
Oturuma kimin katıldığına bağlı olarak farklı terapi türleri de vardır. Bunlar şunları içerir:
Bireysel terapiler : Bu terapi yalnızca sizi ve ruh sağlığı uzmanını içerir.
Grup terapisi : Bu terapi, iki veya daha fazla kişinin aynı anda bir ruh sağlığı uzmanıyla terapiye katılmasıyla gerçekleşir. Grup terapisinde deneyimleri paylaşabilir ve başkalarının benzer deneyimleri hakkında bilgi edinebilirsiniz.
Evlilik danışmanlığı/çift terapisi : Çift terapisi veya evlilik terapisi, romantik ilişkilerde yaşanan sorunları ele almak ve çözmek amacıyla çiftlere yönelik olarak yapılan terapi türüdür. Eş terapisi ile eşanlamlıdır. Bu terapi, çiftlerin birlikte katıldığı veya ayrı ayrı terapistlerle görüştükleri oturumlar şeklinde de olur. Temel hedef, çiftlerin ilişkilerindeki sorunları anlamalarını sağlamaktır. Ayrıca iletişim becerilerini geliştirmek amaçtır.
Aile terapisi : Bu terapi sizi ve aile üyelerinizi (hepsini veya bazılarını) içerir. Aile üyelerinin
-
- iletişimi geliştirmesi,
- kardeş kıskançlığı
- bir aile üyesinin ölümüyle başa çıkma sorunlarına kadar uzanan çatışmaları çözmesine yardımcı olur.
Psikoterapi, yaşamın zorluklarıyla, aşırı stresle mücadele etmeye katkı sağlar. Ayrıca yeni bir yaşam durumuna veya tıbbi duruma uyum sağlamayı destekler. Zihinsel sağlığı veya davranışsal sorunu olanlara da faydalıdır. Buna çocuklar, ergenler ve yetişkinler de dahildir.
Turkish 