İnternet bağımlılığı, bir bireyin yaşamının çeşitli yönlerinde, uzun süreli ve önemli ölçüde işlevsel bozulmaya yol açan, sorunlu, zorlayıcı internet kullanımıdır. Ek olarak, internet bağımlılığı ile ilişkili bir dizi farklı bozukluk vardır.
Ergenler (12-19 yaş) ve genç yetişkinler (20-29 yaş), internete diğer yaş gruplarından daha fazla eriştiği ve interneti daha fazla kullandığı için internetle ilişkili davranış sorunları açısından daha yüksek risk taşırlar.
Çevrimiçi kumar oynama bozukluğu:
Çevrimiçi kumar, özellikle günümüzün ergenleri arasında oldukça popüler hale gelen bir internet bağımlılığı türüdür. Bugünün gençliği, modern yazılımlar ve arama motorları hakkında daha fazla bilgiye sahipler. Dahası bu nedenle ekstra paraya daha fazla ihtiyaç duyuyorlar. Dolayısıyla, kumar oynama fırsatı bulmaları onlar için daha kolay oluyor. Aynı zamanda daha fazla para kazanmak için çok cazip bir seçenek oluyor.
Kumar çevrimiçi olarak neredeyse her an mevcuttur. Bu, sorunlu kumarbazların kumar oynama fırsatlarını artırır. Bu nedenle bu rahatsızlık günümüzde daha büyük sorun haline geldi. Üstelik çözüm bulunması da zorlaştı.
İnternette oyun oynama bozukluğu (ICD-11 Oyun bozukluğu):
Oyun bozukluğu, 2000’lerde giderek artmaya başladı. Bunda geniş bant teknolojisinin ve avatarların yaratılmasına izin veren oyunların etkisi vardır. Ayrıca ‘ikinci hayat’ oyunlarının ve MMORPG’lerin (çok oyunculu çevrimiçi rol yapma oyunları ) ortaya çıkmasıyla sıklığı ve ciddiyeti iyice arttı.
Çevrimiçi oyun bağımlılığı, BF Skinner’ın edimsel koşullanma teorisi ile açıklanır. Bu teoriye göre, belirli bir davranışın sıklığı o davranışın ödüllendirilmesi ve cezalandırılmasıyla doğrudan bağlantılıdır. Yani bir davranış ödüllendirilirse, tekrarlanma olasılığı artar. Oysaki cezalandırılırsa bastırılır.
World of Warcraft Oyunu ve İnternet Bağımlılığı:
- World of Warcraft, çevrimiçi olarak en büyük MMORPG topluluğuna sahiptir.
- Bu oyunun bağımlılık yapıcı nitelikleri hakkında bir dizi çalışma yapılmıştır.
- Oyunun bağımlıları çocuklardan olgun yetişkinlere kadar uzanır.
Bazı Örnekler:
-
- İyi bilinen bir örnek, çevrimiçi oyunlara ilgi duymasıyla hayatı gerileyen bir üniversite profesörü olan Ryan van Cleave’dir.
- Nörobilim alanında araştırma geçmişi olan doktor Andrew Doan, kendi bağımlılıklarıyla video oyunları oynayarak mücadele etti.
- Bu amaçla dokuz yıl boyunca 20.000 saatin üzerinde oyun oynadı.
- Massachusetts’teki McLean Hastanesinde klinik psikolog olan Orzack, World of Warcraft (WoW) oyuncularının yüzde 40’ının bağımlı olduğunu iddia ediyor.
- Orzack, denekte istenen davranışı optimize etmenin en iyi yolunun doğru davranış için ödüller sağlamak olduğunu söyler.
- Ardından da deneğin bir ödül verilmeden önce bu davranışı sergilemesi gereken sayıyı ayarlamak olduğunu söylüyor.
- Örneğin, bir farenin yiyecek almak için bir düğmeye basması gerekiyorsa ve düğmeye kaç kez basması gerektiğini bilmiyorsa daha hızlı ve daha sık basacaktır.
- Buna benzer şekilde, World of Warcraft’taki mor (destansı) eşyaları örnek verebiliriz.
- World of Warcraft’taki oyuncular, bazen yalnızca %0,01 olasılıkla öldürülen bir canavar tarafından düşürülme şansı olan,
- bir şans sistemine dayalı özel bir öğeyi aramak için haftalarca zaman harcarlar.
- Eşyanın nadirliği ve eşyayı elde etmenin zorluğu, oyuncuya eşyayı aldıktan sonra akranları arasında bir statü verir.
-
- Aslında bir finans muhabiri olan Jim Rossignol, bağımlılığının üstesinden gelmek için internet oyunları ve oyun kültürü alanında haber yapmaya başlamıştır. Böylece gündelik hayatı açısından yıkıcı olan dürtülerini yapıcı bir alana çekerek üstesinden gelmiştir.
Kompulsif cinsel davranış bozukluğu (sorunlu İnternet pornografisi kullanımı):
Sanal cinsellik (siberseks):
İnternet kullanımının bütün dünyada büyük bir hızla yaygınlaşması, cinsel yaşamı da içeren sarsıcı değişiklere yol açmıştır. İnternet vasıtasıyla geniş bir çeşitlilikte farklı cinsel haz kaynaklarına ulaşmak kolaylaşmıştır. Başta bağımlılık olmak üzere, DEHB ve daha başka birçok ruhsal ve davranışsal sorunu olan kişilerin de internette cinsel aktivitelere aşırı yönelmesi olasıdır. Sanal cinselliği aşırı kullananlarda partnerle cinsel temas ve genel anlamda yakınlık kurmaktan ciddi şekilde geri çekilme olmaktadır. Çevrimiçi mecralarda cinsel içerikli görüntüleri izlemek, cinsel içerikli sohbetlere katılmak, cinsel eş bulmak, cinsel içeriklerin değiş tokuşunda bulunmak mümkündür. Çevrimiçi olarak yeni cinsel aktiviteler keşfedilebilir ve hızla saplantı haline gelebilir. Genellikle katılımcıların mastürbasyon yapması bu eylemlere eşlik eder.
Bu etkinliklerin sonucunda;
-
- suçluluk duygusu,
- cinsel yolla bulaşan hastalıklar,
- ekonomik kayıplar,
- yasalarla başın derde girmesi,
- işyerinde verim düşmesi,
- işini kaybetme,
- evlilik ve aile ile ilgili krizler gibi bir dizi sorun ortaya çıkabilir.
Bu sorunlar tek bir eylemden kaynaklanabileceği gibi sanal mecralarda aşırı vakit harcama sonucu da olur.
Aşırı pornografi kullanımı:
İnternetin günlük hayatın ayrılmaz bir parçası olması pornografik içeriklere ulaşmayı da kolaylaştırmıştır. Sorunlu kullanıcılar, arzu ettikleri uyarılma düzeyine ulaşmak için giderek artan miktarda porno izlemeye başlar. Çevrimiçi pornografinin sonsuz çeşitlilik sunar. İlaveten ulaşımı kolaydır. Dolayısıyla da kullanım oranını artırır.
-
-
- Pornografide sürekli değişen seksi imajlar,
- farklı fiziksel özellikleri olan partner seçenekleri,
- neredeyse sonsuz çeşitlilikteki cinsel eylemleri
- gerçek hayattaki bir partnerle deneyimlemek mümkün olmayacağından kişilerin çoğu zaman partnerlerine cinsel ilgileri kaybolur.
-
Aşırı porno kullanımıyla ortaya çıkan sürekli fantezi / tatmin döngüsü olağan cinsel yanıtı bozar. Öyle ki en sevgi dolu ve değer verilen partnerle bile duygusal ve cinsel bir kopukluğa yol açar. Beklenmedik diğer bir sonuç herhangi bir fiziksel sorun olmadığı halde:
-
-
-
- sertleşme bozukluğu,
- geç boşalma,
- cinsel isteksizlik ve
- orgazm olamama gibi cinsel işlev bozukluklarının ortaya çıkmasıdır.
-
-
Kompulsif konuşma (iletişim bağımlılığı) :
Bir gereklilik olmasa bile diğer insanlarla sürekli iletişim halinde olma ihtiyacı vardır. Kullanıcılar Facebook ve YouTube gibi sosyal medya mecralarında bire bir veya grup iletişimine bağımlı hale gelir. Amaç sosyal destek bulmak, iletişim kurmak veya eğlenmekdir. Ancak, bu faaliyetlere müdahale edilmesi çatışma ve suçluluk duygusuyla sonuçlanır.
Bu tür bir bağımlılığa problemli sosyal medya kullanımı, sosyal ağ bağımlılığı da denir. Bu kişiler kendilerinin ve arkadaşlarının sosyal ağ sayfalarına sürekli bakar ve kontrol eder. Bazı insanlar için aslında önemli olan tek şey, ister çevrimdışı ister yalnızca sanal olsunlar, ağda çok sayıda arkadaşı olmasıdır. Bu, özellikle özgüven desteğine daha fazla ihtiyaç duyan gençler için geçerlidir. Bazen gençler, idealize ettikleri kendi imajlarını sosyal ağları kullanarak diğerlerine gösterir.
Zorunlu VR kullanımı (Sanal gerçeklik bağımlılığı):
Sanal gerçekliği veya sanal, sürükleyici ortamları kullanma zorunluluğudur. Şu anda, sosyal ağlar gibi etkileşimli sanal medya sanal gerçeklik olarak adlandırılır. Gelecekteki sanal gerçeklik ise bilgisayarla simüle edilmiş, sürükleyici ortamlar veya dünyalar anlamına gelir. Uzmanlar sanal gerçekliğin tehlikeleri hakkında uyarıda bulunur:
-
- Sanal gerçekliğin hem şimdiki hem de gelecekteki biçimiyle kullanımını uyuşturucu kullanımına benzetir.
- Kullanıcılar muhtemelen uyuşturuculardaki gibi bağımlı hale geleceğini dile getirirler.
Video akışı bağımlılığı (Televizyon bağımlılığı):
Video akışı bağımlılığı,
- YouTube gibi ücretsiz çevrimiçi video paylaşım siteleri,
- Netflix gibi abonelik akış hizmetleri ve
- Twitch gibi canlı akış siteleri aracılığıyla erişilen çevrimiçi video içeriğini izleme bağımlılığıdır.
- İnternetin sosyal doğası, bireyin tüketim alışkanlıklarını pekiştirici bir etkiye sahip olduğu gibi, belirli televizyon dizilerinin meraklıları için art arda izleme davranışını normalleştirmektedir.
Vikipedi bağımlılığı :
2016 itibariyle, Wikipedia bağımlılığı psikiyatri dergilerinde yer almıştır.
Turkish 